Opstellen Visie Werklocaties Arnhem

Net als veel andere Nederlandse steden staat de gemeente Arnhem voor de uitdaging om voldoende werkgelegenheid in de stad te behouden en daarmee ook de koopkracht voor de inwoners, ondernemers en draagvlak voor voorzieningen. Als er alleen aandacht is voor het realiseren van de enorme woningbouwopgave, dan kan de gezonde balans tussen wonen en werken verstoord raken.

Vraag

De gemeente Arnhem gaat in de komende jaren sterk groeien in het aantal inwoners van 165.000 in 2023 naar 195.000 in 2040. Het streven is om tot aan 2040 16.000 woningen toe te voegen, waarvan het grootste deel binnenstedelijk. Ook wil de gemeente aantrekkelijke werklocaties ontwikkelen met verschillende typen werkmilieus. Op die manier is er ruimte voor verschillende typen bedrijven die banen bieden op alle niveaus voor de inwoners van Arnhem. De ambitie is gesteld om de werkgelegenheid in de stad te behouden en mee te laten stijgen met het toenemende inwonersaantal in Arnhem. Gezien de beperkte ruimte vraagt dit om zorgvuldig en duurzaam gebruik.

Achtergrond

De gemeente Arnhem beschikt over een onderscheidend economisch profiel met toonaangevende bedrijven en is daarmee een belangrijke werkgever in de regio Arnhem-Nijmegen. In de stad zitten veel innovatieve en creatieve ondernemers. Op de bedrijventerreinen vinden we een gevarieerd MKB en op de kantorenlocaties zijn meerdere grote zakelijke dienstverleners en overheidsorganisaties gevestigd.

Net als veel andere Nederlandse steden staat de gemeente Arnhem voor de uitdaging om voldoende werkgelegenheid in de stad te behouden en daarmee ook de koopkracht voor de inwoners, ondernemers en draagvlak voor voorzieningen. Als er alleen aandacht is voor het realiseren van de enorme woningbouwopgave, dan kan de gezonde balans tussen wonen en werken verstoord raken.

Tegelijkertijd verandert de economie in hoog tempo door trends als digitalisering, groei van dienstverlenende activiteiten, circulaire economie en de energietransitie. Dat leidt tot zowel schaalverkleining als schaalvergroting bij bedrijven, tot groei van grotere bedrijven, maar vooral veel meer kleine bedrijven. In lijn hiermee veranderen ook de locatievoorkeuren en de ‘zwaarte’ van bedrijven in termen van omgevingseffecten (geluid, verkeer, externe veiligheid, etc.). Veel bedrijven veroorzaken inmiddels niet of nauwelijks overlast voor hun omgeving en kunnen dus ook met andere functies (wonen, voorzieningen) worden gecombineerd. Aan de andere kant zijn er ook onveranderd bedrijven nodig die fysieke en milieuruimte nodig hebben.

Onze aanpak

Wij hebben in opdracht van de gemeente het toekomstbeeld van werklocaties in Arnhem en de samenhang tussen de locaties ten behoeve van optimaal ruimtegebruik beschreven. De Visie Werklocaties is een ruimtelijke doorvertaling van de Omgevingsvisie en de Economische Visie en geeft daarmee richting aan projectmatige ontwikkelingen op de werklocaties.

Het doel van de Visie Werklocaties Arnhem is om te komen tot een integraal en samenhangend perspectief voor de ontwikkeling van werklocaties in de stad voor de komende jaren. We hebben beschreven op welke manier Arnhem de verschillende soorten werklocaties zou kunnen ontwikkelen, om te zorgen dat ze aantrekkelijk zijn en blijven voor de typen bedrijven die er goed passen. Toekomstbestendige werklocaties leveren namelijk banen op voor de groeiende stad en zorgen ook een bijdrage aan bredere maatschappelijke opgaven.

De Visie Werklocaties is tot stand gekomen door samenwerking met een brede afvaardiging van de gemeente Arnhem en vertegenwoordigers van het bedrijfsleven. Op basis van een helder stappenplan zijn de volgende stappen doorlopen:

Marktperspectieven en ontwikkelopgaven

Om te kunnen sturen op de toekomst van werklocaties zijn de ontwikkeling van de ruimtevraag en vestigingsvoorkeuren van bedrijven in beeld gebracht. Voor Arnhem was de toekomstige kwantitatieve ruimtevraag al geraamd, maar was de kwalitatieve vraag nog onbekend. Wij hebben de gemeente inzicht gegeven in de kwalitatieve marktbehoefte en de opgaven die er spelen op de verschillende soorten werklocaties, zoals bedrijventerreinen, kantorenlocaties en innovatie-omgevingen.

Typologie en ontwikkelrichtingen werklocaties

Voor de verschillende werklocaties in de stad hebben we de uitgangssituatie helder in beeld gebracht en zijn kansrijke profielen gedefinieerd.  Voor de werklocaties zijn stedelijke hoofdkeuzes gemaakt, die samen de strategie vormen hoe met bestaande en nieuwe werklocaties om te gaan. Ook is voor álle 30 werklocaties in Arnhem een toekomstbeeld uitgewerkt met kansen, opgaven en maatregelen.

Gesprekken met marktpartijen

De toekomstbeelden voor de werklocaties zijn voorgelegd aan marktpartijen. Op basis van gesprekken met bedrijven, gebiedsontwikkelaars en ondernemersverenigingen zijn de toekomstbeelden verder aangescherpt. Het resultaat is dat de Visie Werklocaties hierdoor op veel draagvlak mag rekenen vanuit het Arnhemse bedrijfsleven én dat de beleidsambities van de gemeenten hierin terugkomen.

Formuleren van acties

Op basis van alle onderzoeksresultaten zijn concrete handelingsperspectieven geformuleerd. Deze gaan onder andere over de rol van de gemeente, ondernemers, de regio en andere relevante organisaties. Ook is ingezoomd op hoe de gemeente intern, vanuit verschillende beleidsafdelingen, aan de slag kan met de toekomst van werklocaties.

Resultaat

Met de Visie Werklocaties is een stevige positie van economische ambities binnen het ruimtelijke domein. Aantrekkelijke werklocaties zijn namelijk een voorwaarde voor een economisch vitale stad. Er is ruimte voor verschillende typen bedrijven die banen bieden op alle niveaus voor de inwoners van Arnhem. Op sommige locaties is de keuze gemaakt om werken en wonen te mengen. Door de typologie van werklocaties is duidelijk waar dit wél en niet kan. Tot slot is duidelijk gemaakt hoe de toekomst van individuele locaties eruit kan gaan zien, en wat er nodig is om de locaties aantrekkelijk en toekomstbestendig te houden of te maken.

De Visie Werklocaties die door BCI is opgesteld is begin 2023 als raadsvoorstel zonder amendementen (wijzigingen) en moties (opdrachten aan het college) door een grote meerderheid van de gemeenteraad aangenomen. Het college is bovendien van mening dat voor een aantal werklocaties een kwaliteitsimpuls noodzakelijk is om de toekomstbestendigheid van de werklocaties te waarborgen. In de meerjarenprogrammabegroting 2023 tot en met 2026 is daarom in deze periode jaarlijks €100.000 aan budget beschikbaar gesteld voor het uitvoeren van de Visie Werklocaties Arnhem 2040.

^{Gemeente Arnhem}