Economische betekenis en toekomstpotentie van Havengebied Schiedam

Vraag

De gemeente Schiedam heeft ons gevraagd om de economische betekenis en toekomstpotentie van het Schiedamse havengebied te analyseren. Het havengebied (ook wel Port of Schiedam genoemd) heeft een economisch profiel dat te typeren is als een hoogwaardig en innovatief maritiem offshore cluster van internationale betekenis. Er zijn meerdere wereldspelers gevestigd, die aan de top van de innovatieve maritieme maak- en offshore industrie staan. Het gebied is ongeveer 100 hectare groot en huisvest bijna 9.000 banen.

Het onderzoek van BCI was bedoeld als economische pijler voor een nieuw op te stellen Ruimtelijk-Economische Raamwerk Haven. Daarvoor was inzicht nodig in de huidige economische betekenis van het gebied voor Schiedam en de (MRDH-)regio, waaronder typen werkgelegenheid, bedrijven, clustervorming, bijzondere faciliteiten, bereikbaarheid, bebouwing en andere specifieke kenmerken. Op basis van de economische gebiedsfoto is het mogelijk om gericht de marktkansen en -bedreigingen voor het gebied op korte en middellange termijn te benoemen, waaronder de transities naar een nieuwe kennis- en slimme maakindustrie.

Achtergrond

Schiedam was bezig met het opstellen van een Ruimtelijk-Economisch Raamwerk voor de Schiedamse havens als vervolg op een Ambitiekaart uit 2017. Het raamwerk is bedoeld om meer structuur aan te brengen in de ontwikkeling naar een duurzaam havengebied. Eerder heeft de gemeente de keuze gemaakt om de bedrijven de ruimte te willen geven en de gebruikers van de haven hebben in 2014 al aangegeven graag te willen vernieuwen en uitbreiden in dit gebied. Sindsdien is het gebied bezig met het verbeteren van haar positie.

De Haven van Schiedam is een belangrijke schakel binnen het maritieme cluster in Zuid-Holland langs de Rijnmond, via de Drechtsteden en Werkendam tot aan Rotterdam en de Maasvlakte. Vooral in stedelijke gebieden zijn havengebieden niet altijd onomstreden, omdat er ook sprake is van een forse woningbouwopgave in de stad. Het opbouwen van een robuust verhaal vanuit ruimte en economie was voor de gemeente om die reden erg belangrijk om de waarde van deze werkgebieden beter duidelijk te maken en ook te borgen in de toekomst. Bovendien is deze ruimte in de haven onlosmakelijk is verbonden met energietransitie en de circulaire economie.

Onze aanpak

Samenstellen van een gebiedsfoto

Het gebied hebben we eerst gedetailleerd in beeld gebracht. Aan de hand van de ruimtelijk kenmerken en het economisch profiel is de huidige ruimtelijk-economische waarde van het gebied voor Schiedam en ook de ruimere (MRDH)-regio beschreven. De gebiedsfoto is opgebouwd uit 8 bouwstenen en geeft verdiepend inzicht in de huidige economische en ruimtelijke kwaliteit en toekomstpotentie van de bedrijfsomgeving:

Inventarisatie relevante ontwikkelingen voor het havengebied

Op basis van de gebiedsfoto zijn de relevante ruimtelijk-economische trends en ontwikkelingen in het gebied nader onderzocht. Zij bepalen de marktkansen of bedreigingen voor het havengebied op korte en middellange termijn in het licht van economische transities en andere maatschappelijke ontwikkelingen in de omgeving. Ook zijn woningbouwontwikkelingen rondom het havengebied geïnventariseerd. Voor de drie deelgebieden van de haven is een SWOT-analyse gemaakt. De SWOT-analyses gaan in op het ruimtelijk-economisch perspectief als een vestigingsplaats met krachtig ecosysteem voor de maritieme maakindustrie.

Uitwerken economisch toekomstbeeld Haven van Schiedam

Er zijn meer dan 10 interviews met het bedrijfsleven gevoerd over de toekomst van het havengebied. Op basis van de gesprekken met zeer uiteenlopende bedrijven is meer inzicht verkregen in de toekomstpotentie van het gebied. Het toekomstbestendiger maken van het havengebied vraagt om maatregelen die gericht zijn op het optimaliseren, intensiveren en verduurzamen van de fysieke ruimte en het bestaande commerciële (verouderde) vastgoed.

Conclusies en aanbevelingen

Op basis van de resultaten zijn conclusies getrokken over de huidige economische betekenis van het havengebied en over de toekomstwaarde als functionele circulaire werklocatie aan het water. De aanbevelingen gaan over de versterking van het innovatieve maritieme maak- en offshore industrie cluster, als ruimtelijk-economische input voor het Ruimtelijk-Economisch Raamwerk.

Resultaat

Er is een verdiepend inzicht gegeven in het toekomstperspectief van het havengebied. De conclusie was dat er perspectief is om de unieke positie van het havengebied verder te versterken door de onbenutte economische en ruimtelijke potentie van het gebied nog beter te benutten. Het advies was om bij het verder uitwerken van de visie op het havengebied een helder onderscheid in deelzones te maken. Het is belangrijk om te durven kiezen welke typen bedrijven er wel of niet passend zijn.

Op basis van de uitkomsten van de analyses en de gesprekken met het gevestigde bedrijfsleven is een zonering van het havengebied opgesteld op basis van economische perspectieven. De zonering is door de gemeente Schiedam betrokken bij het ruimtelijk-economische raamwerk.